معاونت بهداشتی

تغذیه در پیشگیری و کنترل دیابت

دیابت یکی از 4 بیماری غیرواگیر شایع در جهان و ایران است و نحوه تغذیه نقش مهمی در افزایش خطر ابتلا به این بیماری دارد. پیروی از یک برنامه غذایی مناسب شامل مصرف سبزی ها و میوه ها ، حبوبات ، نان و غلات سبوس دار و همچنین لبنیات کم چرب  در اندازه مناسب باعث پیشگیری از ابتلا به بیماری دیابت می شوند.  علاوه بر عوامل ارثی ، اضافه وزن و چاقی نیز در ابتلا به دیابت نقش دارد و پیشگیری از اضافه وزن و چاقی می تواند شانس ابتلا به دیابت را کاهش دهد. برای پیشگیری از اضافه وزن و چاقی و دیابت باید مقدار غذای مصرفی به اندازه نیاز مصرف شود، درمقابل دریافت های غذایی بیش ازحد نیاز بویژه مصرف زیاد مواد قندی و شیرین از جمله نوشابه های گازدار و سایر نوشیدنی های شیرین و دارای قند افزوده ، شیرینی و شکلات و هم چنین نان های تهیه شده از آرد سفید و تصفیه شده و برنج سفید خطر ابتلا به دیابت را افزایش می دهند.

دریافت انرژی روزانه بیش از مقدار مورد نیاز نیز منجر به تجمع چربی دربدن و مقاومت انسولینی شده و خطرابتلا به بیماری دیابت را افزایش می دهد. براساس آخرین توصیه های سازمان جهانی بهداشت میزان قند و شکر مصرفی روزانه باید کمتر از 50 گرم و ترجیحا کمتر از 25 گرم در روز باشد و این مقدار شامل کل مواد قندی است که از همه مواد غذایی در طول روز  یعنی قند و شکر ، شیرینی ، شکلات ، مربا ، عسل و نوشیدنی های شیرین مصرف می شود .

تحقیقات  جدید حاکی از آن است که که مصرف گوشت قرمز  نیز خطر ابتلا به بیماری دیابت را افزایش می دهد و در مقابل ، مصرف گوشت های سفید ازقبیل  مرغ و ماهی ارتباط معکوسی با خطر ابتلا به بیماری دیابت را دارند. دریافت بالای اسیدهای چرب و چربی های اشباع شده که به مقدار زیاد در روغن حیوانی، کره، روغن نباتی جامد ، دمبه و چربی های گوشت و … وجود دارد  هم خطر ابتلا به دیابت را زیاد نموده و درعین حال مصرف انواع روغن های مایع ازجمله روغن کانولا یا کلزا باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری دیابت می شوند.

10 نکته طلایی تغذیه ای در دیابت:

1- وزن خود را به محدوده ی نرمال نزدیک کنید. چاقی مخصوصا چاقی شکمی با افزایش مقاومت به انسولین روند درمانی شما را دچار اختلال می کند.

2- براساس نوع انسولین یا قرص تجویزی پزشک وعده های غذایی خود را تنظیم کنید تا در ساعات اوج اثر دچار افت قند خون نشوید. ( در این زمینه می توانید از رژیم درمانگر یا پزشک خود کمک بخواهید. )

3- مصرف میان وعده در رژیم افراد دیابتی از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ زیرا باعث جلوگیری از افت قندخون شده و همچنین میزان با دریافت غذا از ولع بیش از حد فرد در وعده ی بعدی پیشگیری میکند.

4- فرد دیابتی باید همیشه همراه خود یک آبنبات یا شکلات داشته باشد تا در صورت افت قندخون بلافاصله میل نماید. بعد از مصرف قندهای ساده مانند شکلات، آبنبات یا آب قند مصرف کربوهیدرات پیچیده مانند یک لقمه نان جهت جلوگیری از افت مجدد قندخون توصیه می شود.

5- در کنار غذای خود حتما از انواع سبزی جات استفاده کنید.

6- توصیه می شود میزان مصرف حبوبات در افراد دیابتی افزایش یابد. پخت برنج به صورت پلوهای مخلوط مانند لوبیاپلو عدس پلو ضمن افزایش تنوع غذایی به کنترل وزن و قندخون کمک می کند.

7- از مصرف غذاهای سرخ کرده پرهیز کنید؛ بهتر است غذاها را به صورت آبپز، بخارپز یا کبابی میل کنید.

8- در رژیم غذایی روزانه بهتر است از نان های سبوس دار استفاده کنید.

9- از مصرف چربی گوشت ها، پوست مرغ و پوست ماهی و لبنیات پرچرب، سس های سفید، کله و پاچه، کره، خامه، شیرینی های خامه ای، مربا، بیسکوئیت های کرم دار، شکلات، چیپس و پفک ، سوسیس و کالباس خودداری کنید.

10- روزانه حداقل نیم ساعت پیاده روی را در برنامه ریزی های خود لحاظ کنید.