معاونت بهداشتی

دانشگاه سومین نسل سنی  (University of Third Age)

انسانها طی فرایند زیستی با مرحله‌ای به نام سالمندی روبرو می‌شوند که در گذرگاه رشد طبیعی به دست می‌آید، بطوری که با سرنوشت آدمی عجین شده و ضرورتی اجتناب ناپذیر محسوب می‌شود. در جوامع امروزی، بدنبال بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی و ارتقاء وضعیت بهداشتی و درمانی، میزان مرگ ومیر کاهش یافته است که این منتج به افزایش امید به زندگی افراد گردیده است. افزایش این شاخص به همراه کاهش باروری کلی در جوامع منجر به افزایش درصد سالمندان در کل جمعیت شده است. سالخوردگی جمعیت پدیده‌ای جهانی و رو به افزایش است. در حقیقت گذر زمان جمعیت جهان را به سمت سالمندی پیش می‌برد بطوری که قرن حاضر را قرن سالمندان نامیده‌اند. همزمان با افزایش جهانی جمعیت سالمند، در کشور ما نیز جمعیت این گروه سنی در حال افزایش است. تخمین زده می شود درصد سالمندی در سال 2050  در جهان به  21.5 و در آسیا به 24 و در ایران به 31.2 درصد برسد که در ایران جمعیت سالمندی از میانگین سالمندان جهان و آسیا بیشتر خواهد بود، بطوری که از هر سه نفر یک نفر سالمند خواهیم داشت.

لذا برنامه ریزی برای ارتقاء کیفیت زندگی سالمندان، ضروری است. با افزایش تعداد سالمندان، مساله بهداشت، سلامت و تامین آسایش و رفاه آنان در جامعه هر روز ابعاد تازه وگسترده ای پیدا می‌کند. بنابراین لازم است همه افراد به نحوی زندگی کنند که در آینده سالمندان سالمی باشند و بتوانند در زمینه های اجتماعی و اقتصادی فعال باشند. برای نیل به این اهداف، مس‍ئولین و سازمان های مرتبط با سالمندان می بایست بیش از گذشته در راه برنامه‌ریزی برای سالمندان و تأمین نیازهای مالی ، روحی، روانی و جسمی آنان جدیت به خرج داده و از حالا به فکر مقابله با بحران سالمندی سال های آینده باشند.

به منظور تأمین مولفه های سالمندی موفق و سالم، برخی کشورها مانند فرانسه، انگلیس، استرالیا، چین، هندوستان و... اقدام به تأسیس دانشکده ای تحت عنوان U3Aیا دانشگاه نسل سوم بعنوان مجموعه آموزشی جهت سالمندان نمودند بعنوان مثال در فرانسه برای اولین بار در سال 1972 این بحث مطرح و مورد استقبال قرار گرفت و به مرور تا سال 1981 به بیشتر نقاط اروپا گسترش یافت.

در همه این دانشگاهها هدف از تشکیل کلاسها یکسان بود. هدف این بود که سالمندان تشویق شوند تا در زمان بازنشستگی فعال و کارا باقی بمانند و یادگیری را در زندگی ادامه دهند. هم اکنون در سراسر دنیا میلیون ها دانشگاه (انجمن) جهت سالمندان وجود دارد که درسهای علوم انسانی، تاریخ، ادبیات، موزیک، فلسفه، روانشناسی، کامپیوتر و... را ارائه می‌دهند علاوه بر این بازدید از موزه ها و کارخانه ها نیز جزئی از برنامه آموزشی آنها می باشد.

در ایران نیز برای اولین بار در سال 1391 دانشگاه علوم پزشکی زاهدان اقدام به راه اندازی دانشگاه سومین نسل سنی نمود. با توجه به تجربه موفق کشورهای فوق و همچنین دانشگاه زاهدان وکم رنگ بودن نقش سالمندان در فعالیتهای اجتماعی بر آن شدیم دانشگاه سومین نسل سنی (سالمندان) در شهرستان رفسنجان را راه اندازی نمائیم تا از این طریق بتوانیم گام کوچکی در جهت بها دادن و تکریم و عزت نفس این شهروندان ارشد برداریم. امید است نتیجه اجرای چنین طرحی، توجه بیشتر مسئولین و نهادها و در پی آن افکار عمومی به مساله سالمندان و همچنین توجه جدی به رفع نیازهای معنوی آنان باشد.

دکتر عباس اسماعیلی

معاون بهداشتی 

دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان