معاونت بهداشتی

تغذیه با شیر مادر    زیر بنای زندگی سالم

شیر مادر اولین واکسن کودک و بهترین منبع تغذیه برای اوست

تغذیه با شیر مادر سبب بقای شیرخواران شده و به رشد آنها کمک می کند و تغذیه با شیر مادر به مدت طولانی در کاهش خطر ابتلای کودک به اضافه وزن و جاقی در بزرگسالی موثر است. مشاهداتی که در چند سال اخیر انجام شده نشان می دهد که تغذیه با شیر مادر در تکامل اعصاب مغز نوزاد و افزایش توان یادگیری او مهم بوده و می تواند میزان شاخص هوش کودک را 3 تا 4 رقم افزایش دهد. این مزایا برای نوزادان کم وزن و نارس که با شیر مادر تغذیه می شوند، بسیار قوی تر و پررنگتر است
نظر منابع علمی جهان در مورد تغذیه نوزادان رسیده و نارس با شیر مادر
همه منابع علمی جهان در مورد تغذیه با شیر مادر اتفاق نظر دارند. طبق نظر آکادمی کودکان آمریکا و سازمان جهانی بهداشت شیر مادر مناسب ترین ماده مغذی برای همه نوزادان، شیرخواران و بویژه نوزادان نارس و بیمار به حساب می آید.
همچنین آکادمی کودکان آمریکا، آکادمی طب شیر مادر، آکادمی پزشکان خانواده در آمریکا، کالج زنان و زایمان آمریکا، سازمان جهانی بهداشت، یونیسف، آکادمی های علوم پزشکی اروپا، کانادا و استرالیا همه توصیه موکد بر تغذیه انحصاری
(فقط شیر مادر) تا پایان 6 ماهگی دارند.
هر چند کاهش قند خون و زردی دو مشکل مهم دوره نوزادی به حساب آمده و درمان آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار است ولی به عقیده اساتید و صاحب نظران بین المللی در اوج تلاش برای درمان این دو عارضه، هدف والاتر آنست که تغذیه با شیر مادر حفظ شود و استمرار یابد.
برای مثال نوزادی که دچار کاهش قند خون خفیف است از طریق تغذیه مکرر با شیر مادر درمان می شود. در کاهش قند خون متوسط درمان اولیه تغذیه مکرر و مستقفیم از پستان مادر است، در صورتی که کاهش قند خون ادامه یابد دوشیدن و دادن 3 تا 10 سی سی از شیر دوشیده شده مادر اقدام بعدی است.
طبق نظر آکادمی آمریکا همه نوزادان نارس باید از شیر مادر خود تغذیه کنند. بهرحال توصیه مراجع معتبر علمی دنیا، اجتناب از مصرف هر نوع شیر مصنوعی و تاکید بر مصرف شیر مادر است.
هر چه مدت شیردهی مادر طولانی تر، ضریب هوشی کودک بالاتر، افسردگی مادر کمتر و در مراقبت از فرزندش فعال تر است. اساتید فوق تخصص نوزادان در آمریکا تغذیه با شیر مادر را موثرترین و باصرفه ترین عامل درمانی نوزادان نارس می دانند و به مادرانی که نوزادان نارسشان در بخش های مراقبت ویژه بستری می شود اظهار می دارند که "شیر شما دارویی است برای حفاظت نوزادتان در مقابل انواع مشکلات و معضلات سلامتی و عوارضی که در طول مدت بستری و پس از آن برای نوزادتان اتفاق می افتد.
هرگاه نوزاد کم وزن متولد و به بخش مراقبت های ویژه منتقل شود در اولین فرصت و حتی قبل از انتقال مادر باید شیر دوشیده شده مادر را به بخش مراقبتهای ویژه برده و به نوزاد خورانده شود.
شیر مادر جانشین ندارد و تقلید محصولات صنایع غذایی کودک در تولید شیرهای مصنوعی یا شیر خشک هایی که ترکیبات نزدیک به شیر مادر داشته باشند بیهوده است زیرا شیر مادر تنها ماده حیاتی زنده است که تمام نیازهای غذایی شیرخوار را برطرف می کند. بسیاری از مواد دفاعی زنده و غیر زنده ای را که در شیر مادر وجود دارد هرگز نمی توان در شیرهای خشک گنجاند.
مادران گرامی نباید با کوچکترین مشکلی خودسرانه تصمیم به تغذیه شیرخوار با شیر خشک بگیرند و برای مشاوره بایستی به مراکز خدمات جامع سلامت مراجعه نمایند.
معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان